پاورپوینت بررسی معماری انواع پلان کاروانسرا در مناطق مختلف
در دوره سلطنت حکومت‌های اشکانی و ساسانی و بعد از اسلام نیز چاپارخانه‌ها برای دستگاه‌های دولتی اهمیت بسیار داشته اند و چاپارها علاوه بر انجام مراسلات، چشم و گوش حکومت نیز بوده اند و اخبار گوناگون را از نقاط مختلف به مرکز انتقال می‌دادند.
"در دوره قاجاری مسافران ترجیح می‌دادند که در چاپارخانه‌ها اقامت کنند چون اطاق‌های آن تمیز تر از اطاق‌های کاروانسرا بوده. چاپار‌های این دوره در مقابل دریافت وجهی مسافران را به مقصد می‌رساندند."
همانگونه که در قسمت قبل ذکر شد، تعداد بسیار زیادی از کاروانسراهای بین راهی در ایران باقی مانده؛ ولی چاپارخانه‌های اندکی از دوران قدیم در کشور باقی است و ماکسیم سیرو در کتاب خود دلیل آن را این گونه توضیح می‌دهد: "به علت‌های مختلف، این نوع ایستگاه‌ها اکنون از بین رفته اند و اگر اثری از ویرانه‌هایشان باقی مانده باشد زیاد قابل تشخیص نیست. در واقع این چاپارخانه‌ها بیشتر با خشت خام یا چینه ساخته شده بود و در بسیاری از موارد در میان آبادی‌ها سر راه بودند. گاهی نیز گوشه‌‌‌ای از کاروانسرا اختصاص به چاپارها پیدا می‌کرد."
یکی از چاپارخانه‌های قدیمی‌که نسبتاً سالم مانده در کنار کاروانسرای میبد می‌باشد
این ساختمان‌ها نیز مانند کاروانسراها دارای برج و بارو و محافظین، جهت تامین امنیت افراد داخل چاپارخانه بوده است. این ساختمان‌ها به تبعیت از سایر ابنیه فلات مرکزی ایران، دارای یک حیاط مرکزی بوده اند و آخور‌ها در دورتادور این حیاط قرار داشته است. در سه طرف پشت آخور‌ها، اصطبل‌ها قرار داشته که در زمستان و شب هنگام چهارپایان در آنجا نگهداری می‌شدند. در سمت چهارم که بین حیاط و جبهه ورودی ساختمان واقع شده، اطاق‌هایی برای اقامت چاپارها و احیاناً مسافران قرار داشته است.و....
فهرست مطالب
بخش اول
آشنایی با کاروانسرا و معماری آن
عملکرد‌های گوناگون کاروانسرا
معانی و مترداف‌های کاروانسرا
کاروانسرا
ساباط
رباط
کاربات
خان
تفاوت کارکردی
تاریخچه کاروانسرا
کاروانسرا در دوره هخامنشی
کاروانسرا در دوره اشکانی
کاروانسرا در دوره ساسانی
پلان کاروانسرای دروازه گچ
مربوط به دوره ساسانی
کاروانسرا در دوره اسلامی
عصر طلایی در دوره صفویه
عناصر تشکیل دهنده کاروانسرا
معماری کاروانسراها
چاه اب یا اب انبار
نما و بام در کاروانسرا
حیاط کاروانسراها (باغ سراها)
باغچه بندی و فرم چلیپایی
چاپارخانه
سرعت حرکت چاپارها
چاپارخانه‌ها در دروه‌های بعدی
چاپارخانه‌های باقی مانده
چاپارخانه میبد
بخش دوم
انواع کاروانسرا بر اساس پلان
انواع کاروانسراها بر اساس موقعیت قرارگیری
دسته بندی کلی کاروانسراهای ایران
کاروانسراهای حیاط دار مناطق کویری
کاروانسراهای بدون حیاط حاشیه‌ی خلیج فارس
کاروانسراهای کاملاً پوشیده‌ی مناطق کوهستانی
مانند کاروانسرای امامزاده‌هاشم
انواع کاروانسراهای حیاط دار
1-کاروانسراهای مدور
کاروانسرای زین‌الدین مهریز استان یزد
کاروانسرای زیزه – جاده کاشان به نطنز
کاروانسراهای چند ضلعی حیاط دار
کاروانسرای امین اباد
کاروانسرای خان خوره
کاروانسرای دو ایوانی
کاروانسرای خوشاب
کاروانسرای دوکوهک جاده شیراز به فهلیان فارس
کاروانسرای رباط شرف
کاروانسرای تی تی
4-کاروانسرها با تالار ستوندار
کاروانسرای عسگرآباد
کاروانسرای خاتون آباد
کاروانسرای دالکی
مصالح و مشخصات
کاروانسراهای چهار ایوانی
کاروانسرای چهارایوانی سن سن واقع در جاده قم به کاشان (صفویه)
کاروانسرای چهارایوانی چاکرو در جاده کرمان به مشهد (صفویه)
کاروانسرای چهارایوانی ریواد و بستان – جاده نایین – اصفهان
کاروانسراها با پلان متفرقه
کاروانسرای تنک زنجیران
کاروانسرای عباسی جلفا
کاروانسرای خواجه نظر
